Michał Dworczyk współautorem ważnego projektu rezolucji w sprawie dezinformacji i fałszerstw historycznych Rosji mających uzasadnić jej wojnę napastniczą przeciwko Ukrainie
Rezolucja Parlamentu Europejskiego w sprawie dezinformacji i fałszerstw historycznych Rosji mających uzasadnić jej wojnę napastniczą przeciwko Ukrainie
Parlament Europejski,
– uwzględniając swoją deklarację z 23 września 2008 r. w sprawie ogłoszenia dnia 23 sierpnia Europejskim Dniem Pamięci Ofiar Stalinizmu i Nazizmu[1],
– uwzględniając swoje rezolucje w sprawie pamięci historycznej, w tym rezolucję z 2 kwietnia 2009 r. w sprawie świadomości europejskiej i totalitaryzmu[2], rezolucję z 19 września 2019 r. w sprawie znaczenia europejskiej pamięci historycznej dla przyszłości Europy[3] oraz rezolucję z 15 grudnia 2022 r.: 90 lat po Wielkim Głodzie w Ukrainie – uznanie masowego mordu przez zagłodzenie za ludobójstwo[4],
– uwzględniając swoje poprzednie rezolucje w sprawie Ukrainy i Rosji,
– uwzględniając rezolucję nr 1481 Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy z 26 stycznia 2006 r. w sprawie konieczności międzynarodowego potępienia zbrodni totalitarnych reżimów komunistycznych,
– uwzględniając oświadczenie Rady Najwyższej Ukrainy nr 3078-IX z 2 maja 2023 r. „o stosowaniu przez reżim polityczny federacji rosyjskiej ideologii raszyzmu oraz o potępieniu zasad i praktyk raszyzmu jako totalitarnych i nienawistnych ludziom”,
– uwzględniając art. 136 ust. 2 Regulaminu,
A. mając na uwadze, że w 2025 roku upływa 85 lat od podpisania paktu Ribbentrop-Mołotow i tajnych protokołów do niego, w których Stalin i Hitler nakreślili plan podziału Europy na strefy wpływów obu tych reżimów totalitarnych: nazistowskich Niemiec i Związku Sowieckiego, co utorowało drogę do wybuchu II wojny światowej, a ta przyniosła niespotykane wcześniej cierpienia i okupację państw europejskich na wiele kolejnych dziesięcioleci;
B. mając na uwadze, że zawarcie tajnych protokołów do paktu Ribbentrop-Mołotow, które przewidywały przygotowanie i wszczęcie wojny napastniczej, było międzynarodową zbrodnią przeciwko pokojowi niedającą się uzasadnić prawem międzynarodowym;
C. mając na uwadze, że od 2009 r. dzień 23 sierpnia obchodzi się jako Europejski Dzień Pamięci Ofiar Wszystkich Reżimów Totalitarnych i Autorytarnych;
D. mając na uwadze, że w swojej rezolucji z 19 września 2019 r. w sprawie znaczenia europejskiej pamięci o przeszłości dla przyszłości Europy Parlament Europejski zaproponował uznanie 25 maja (rocznicy egzekucji bohaterskiego więźnia Auschwitz Witolda Pileckiego) za Międzynarodowy Dzień Bohaterów Walki z Totalitaryzmem;
E. mając na uwadze, że po II wojnie światowej połowa Europy stała się wolna i demokratyczna, a druga połowa znalazła się za żelazną kurtyną pod kontrolą totalitarnego Związku Sowieckiego, który brutalnie narzucił jej satelitarne reżimy komunistyczne, co podzieliło kontynent na pół wieku, a skutki tego odczuwamy do dziś;
F. mając na uwadze, że podczas II wojny światowej i po jej zakończeniu dziesiątki milionów osób zginęło w egzekucjach oraz doznało sowieckich prześladowań politycznych i okrucieństw; w tej liczbie 18 do 20 mln stało się więźniami obozów pracy przymusowej w ramach Gułagu, z czego 1,5 do 2 mln zginęło, 6 mln zostało zesłanych, a prawie 5 mln doznało represji politycznych ze strony służb bezpieczeństwa, a w tym co najmniej 1 mln osób zostało następnie straconych; mając na uwadze, że ludobójstwo w ramach Wielkiego Głodu (Hołodomoru) zorganizowane przez komunistyczny reżim ZSRR w Ukrainie w latach 1932–1933 spowodowało straty demograficzne szacowane na co najmniej 4,5 mln osób; mając na uwadze, że reżim sowiecki dopuścił się ludobójstwa wobec Tatarów krymskich, Czeczenów i innych narodów – przypominającego ludobójstwo Czerkiesów popełnione przez Imperium Rosyjskie w XIX w. – co było jednym ze sposobów podporządkowania sobie podbitych narodów i ludów tubylczych; mając na uwadze, że w ucieczce przed inwazją Armii Czerwonej dziesiątki tysięcy osób były zmuszone do opuszczenia ojczyzny, z których wiele zginęło, a większość tych, którzy przeżyli podróż, nigdy nie wróciła do ojczyzny;
G. mając na uwadze, że Rosja nie uznała swojego udziału w wybuchu II wojny światowej i nie poczuwa się do odpowiedzialności za okrucieństwa popełnione na terytoriach okupowanych przez Związek Sowiecki, ani nie zamierza zadośćuczynić ofiarom; mając na uwadze, że w przeciwieństwie do zbrodni popełnionych przez reżim nazistowski, zbrodnie, w tym zbrodnie ludobójstwa, popełnione przez dyktatury komunistyczne w Europie w XX w., takie jak masowe deportacje z państw bałtyckich, Polski i innych krajów, masowe egzekucje, takie jak masakra polskich oficerów w lesie katyńskim, masakra oficerów armii łotewskiej w Litene, obława augustowska z 1945 r., stworzenie i eksploatacja obozów koncentracyjnych i Gułagu lub wywołana celowo klęska głodu w Ukrainie, inwazje w celu stłumienia rewolucji węgierskiej w 1956 r. oraz praskiej wiosny w 1968 r. nie zostały w pełni osądzone pod względem prawnym i politycznym ani nie zostały potępione, co przyczyniło się do instrumentalizacji historii w Rosji pod rządami Putina;
H. mając na uwadze, że Rosja jako państwo uważające się za kontynuatorkę i następczynię Związku Sowieckiego i Imperium Rosyjskiego nadal bezpodstawnie głosi, że państwa sąsiednie należą do jej wyłącznej strefy wpływów, i czynnie odmawia im suwerenności, tożsamości narodowej i prawa do istnienia, utrwalając w ten sposób spuściznę paktu Ribbentrop-Mołotow i rozbudzając na nowo carskie ambicje podbojów imperialnych i kolonialnych; mając na uwadze, że pełnoskalową inwazję na Ukrainę 24 lutego 2022 r. poprzedziły rosyjskie żądania wobec USA i innych członków NATO, by uznali wyłączność jej interesów względem Ukrainy i innych byłych republik Związku Sowieckiego, państw przez niego okupowanych i jego państw satelitarnych;
I. mając na uwadze, że trwająca wciąż imperialna polityka kolonialna Rosji przyniosła napaść na Czeczenię, agresję zbrojną przeciwko Gruzji w 2008 r., napaść na Ukrainę wraz z okupacją Krymu i wszczęciem wojny w Donbasie w 2014 r., a jej kulminacją jest bezprawna, niczym niesprowokowana i nieuzasadniona wojna napastnicza Rosji przeciwko Ukrainie wszczęta 24 lutego 2022 r., systematyczne terroryzowanie ukraińskiej ludności cywilnej, niszczenie infrastruktury strategicznej Ukrainy, podważanie ukraińskiej tożsamości i dziedzictwa oraz zbrodnie przeciwko ludzkości i zbrodnie wojenne jednoznacznie wykazujące zamiar popełnienia ludobójstwa na narodzie ukraińskim;
J. mając na uwadze, że Rosja stale grozi państwom UE napaścią wojskową oraz przeprowadza operacje sabotażowe i ataki na osoby fizyczne na terytorium UE i NATO; mając na uwadze, że Rosja dokonuje ataków hybrydowych na sojuszników w obrębie NATO, państwa członkowskie UE i kraje kandydujące do UE, a także udowodniono, że ingeruje w procesy demokratyczne UE;
K. mając na uwadze, że Kreml wykorzystuje sfałszowaną historię jako casus belli, systematycznie tuszując zbrodnie sowieckie i szerząc historyczną dezinformację, aby uzasadnić agresję Rosji na sąsiednie państwa; mając na uwadze, że reżim Putina instrumentalizuje historię, próbując zapewnić sobie lojalność ludności, i w tym celu budzi nostalgię za rzekomą wielkością imperium sowieckiego, fałszuje historię Europy Środkowej i Wschodniej, odrzuca politykę Chruszczowa polegającą na uznaniu i potępieniu zbrodni stalinowskich, negatywnie odnosi się do uznania i potępienia przez Gorbaczowa paktu Ribbentrop-Mołotow oraz uznaje upadek Związku Sowieckiego za największą klęskę ubiegłego stulecia;
L. mając na uwadze, że Rosja nigdy nie przekształciła się w postimperialne państwo narodowe, a pod rządami Władimira Putina młode pokolenia Rosjan wprowadzono w błąd, by przyjęły imperialną tożsamość własnego kraju; mając na uwadze, że ten pozbawiony skrupułów imperializm bezpośrednio przyczynił się do obecnej pełnoskalowej inwazji na Ukrainę i pozostaje poważnym zagrożeniem dla bezpieczeństwa międzynarodowego;
M. mając na uwadze, że Rosja utrudnia badania historyczne, odmawia dostępu do archiwów sowieckich oraz prześladuje historyków i organizacje społeczeństwa obywatelskiego badające i osądzające zbrodnie sowieckie i zbrodnie obecnego reżimu; mając na uwadze, że ci, którzy próbują mówić prawdę o tych zbrodniach, w tym o pakcie Ribbentrop-Mołotow i trwającej wojnie napastniczej przeciwko Ukrainie, są prześladowani na mocy rosyjskiego prawa; mając na uwadze, że do tej pory Moskwa i reżim jej poplecznika w Mińsku odmówiły dostępu do dokumentów dotyczących zbrodni ludobójstwa w Katyniu i obławy augustowskiej, próbując zniekształcić prawdę o tych zbrodniach poprzez wyciszanie badań, prześladowanie historyków i dziennikarzy oraz usuwanie ze sfery publicznej miejsc pamięci poświęconych tym przerażającym sowieckim zbrodniom;
N. mając na uwadze, że tuszowanie i gloryfikowanie zbrodni sowieckich, w tym całkowite uzasadnianie paktu Ribbentrop-Mołotow i późniejszych aktów agresji, twierdzenia o istnieniu strefy wyłącznych interesów obejmującej cały obszar byłego Związku Sowieckiego i rosyjskiego imperium carskiego, a także kładzenie nacisku na wyższość i wydumaną unikalną misję państwa rosyjskiego oraz odrzucanie demokracji, praw człowieka i praworządności jako rzekomo obcych wartości zachodnich to główne filary ideologii raszyzmu lub rosyjskiego faszyzmu leżącej u podstaw imperialistycznej i neokolonialnej postawy Rosji;
O. mając na uwadze, że w niektórych państwach członkowskich ideologie komunistyczna i nazistowska oraz ich symbole, a także symbole trwającej rosyjskiej agresji są zakazane prawem;
P. mając na uwadze, że od 2023 r. Parlament co roku upamiętnia ofiary masowych sowieckich wywózek, składając hołd i odczytując nazwiska osób zesłanych z terenów okupowanych przez Związek Sowiecki;
1. uznaje wspólną odpowiedzialność reżimów totalitarnych – zarówno nazistowskich Niemiec, jak i Związku Sowieckiego – za rozpoczęcie II wojny światowej w celu podbicia i podzielenia Europy na dwie sfery wyłącznych wpływów na podstawie paktu Ribbentrop-Mołotow i jego tajnych protokołów, a także potępia niedawne próby ich ponownego narzucenia przez Moskwę;
2. potępia praktyki i roszczenia polegające na ustanowieniu stref wyłącznych interesów kosztem suwerenności i nienaruszalności terytorium państw jako niezgodne z prawem międzynarodowym, zgodnie z którym każde państwo ma suwerenne prawo do wyboru własnej drogi, w tym sojuszy obronnych; przypomina, że żadne względy, czy to polityczne, gospodarcze, wojskowe, czy inne, nie mogą uzasadniać agresji;
3. przypomina, że II wojna światowa była najkrwawszym i najbrutalniejszym konfliktem w dziejach ludzkości; uznaje, że jej konsekwencją była sowiecka okupacja i masowe zbrodnie przeciw ludzkości i narodom, które znalazły się pod kontrolą sowieckiego imperium, oraz zbrodnie, których na arenie międzynarodowej nigdy właściwie i jednolicie nie osądzono i których ofiary nie otrzymały odpowiedniego zadośćuczynienia; podkreśla, że rozliczenie odpowiedzialności to kluczowy warunek skutecznego zapobiegnięcia takim zbrodniom w przyszłości, i stwierdza, że bezkarność za niepodlegające osądowi zbrodnie umożliwia ich powtórne popełnienie;
4. ubolewa, że Federacja Rosyjska nie uznała zbrodni sowieckich, nie potępiła zbrodni stalinowskich ani nie odrzuciła swej imperialnej przeszłości charakteryzującej się kolonialnym podejściem do państw sąsiednich i podbitych narodów, oraz że jest to jeden z czynników leżących u podstaw nowej fali imperialnych wojen napastniczych;
5. podkreśla, że Rosja wykorzystuje również bolesne, nierozstrzygnięte kwestie, takie jak rzeź wołyńska z lat 1943–45, aby zaognić podziały, dlatego wzywa władze Ukrainy do poważnego zajęcia się tym problemem i uznania konieczności kontynuowania poszukiwania ofiar, ekshumowania ich szczątków i zapewnienia im odpowiedniego pochówku;
6. z całą mocą potępia rosyjską napaść na Ukrainę, inne akty agresji, takie jak okupacja i aneksja terytorium Ukrainy, zbrodnie wojenne i zbrodnie przeciwko ludzkości popełnione przez Rosję w Ukrainie, politykę odczłowieczania Ukraińców i negowanie ich tożsamości narodowej;
7. wyraża głębokie zaniepokojenie rosyjską strategią bezpieczeństwa narodowego zatwierdzoną przez Władimira Putina 31 grudnia 2015 r., która zawiera nowe agresywne koncepcje zaadaptowane z doktryny wojskowej opublikowanej 25 grudnia 2014 r.; podkreśla, że kluczową zmianą w tej strategii jest wyraźny nacisk położony na ochronę przez Zachodem „tradycyjnych rosyjskich wartości duchowo-moralnych”, co sygnalizuje gotowość Rosji do wykorzystywania tych wartości jako broni, a także instytucji, które je promują;
8. potępia wykorzystywanie przez Moskwę do celów geopolitycznych prawosławia, w szczególności poprzez instrumentalizację Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego (Patriarchat Moskiewski) jako narzędzia wywierania wpływu na ludność prawosławną w Ukrainie, Gruzji i Mołdawii i sprawowania nad nią kontroli;
9. potępia systematyczne fałszowanie i zniekształcanie historii przez Kreml i jego popleczników, wykorzystywanej jako broń w rosyjskiej wojnie napastniczej przeciwko Ukrainie i w celu uzasadnienia rosyjskich zbrodni i rozpowszechniania imperialnej nostalgii wśród rosyjskiej ludności;
10. przypomina, że uznaje masowe sowieckie deportacje ludności i Gułag za zbrodnię przeciwko ludzkości, a Hołodomor za akt ludobójstwa narodu ukraińskiego; uznaje za akty ludobójstwa deportację wszystkich Tatarów krymskich w 1944 r. i innych narodów, takich jak Czeczeni, a także zbrodnie popełnione podczas okupacji Polski od 1939 r. oraz państw bałtyckich i innych krajów, w tym masowe wywózki na Syberię, zbrodnię w Katyniu i obławę augustowską;
11. pochwala inicjatywy sądowe, ustawodawcze, dyplomatyczne, obywatelskie i inne, które mają na celu wymierzenie sprawiedliwości i ściganie przestępstw lub zapewnianie ofiarom odszkodowań i zadośćuczynienia za szkody, a także badania naukowe, popularyzację wiedzy, uznawanie i osąd zbrodni totalitaryzmu w Europie, w szczególności zbrodni reżimu nazistowskiego i komunistycznego; zachęca do badań naukowych nad historią i kulturą Europy Wschodniej oraz rosyjskim kolonializmem od XVIII do XXI wieku i do uwzględnienia ich w programie edukacji; przypomina, że kraje siłą włączone do bloku sowieckiego po II wojnie światowej nigdy nie otrzymały odpowiedniej rekompensaty ani od Niemiec, ani od Związku Sowieckiego, pomimo niepomiernych szkód w infrastrukturze i strat ludności spowodowanych przez oba reżimy totalitarne;
12. podkreśla, że wielu ofiarom II wojny światowej, które nadal żyją, odmawia się dostępu do sądów, co umożliwiłoby im dochodzenie sprawiedliwości i otrzymanie odszkodowania za zbrodnie sowieckie i nazistowskie; wzywa Komisję, a zwłaszcza komisarz Martę Kos, do opracowania skutecznych mechanizmów, które zapewnią wszystkim ofiarom naruszeń praw człowieka jasną, uznaną na szczeblu międzynarodowym drogę prawną w celu dochodzenia roszczeń i umożliwienia im otrzymania zadośćuczynienia od państwa dopuszczającego się naruszenia lub jego następcy;
13. wzywa wszystkie państwa członkowskie UE, aby jasno i zgodnie z zasadami osądziły zbrodnie i akty agresji, których dopuściły się totalitarne reżimy komunistyczne i reżim nazistowski, a także szkody poniesione przez ich ofiary; wzywa do potępienia sowieckich zbrodni z czasów komunizmu na szczeblu międzynarodowym, takim jak ONZ; wzywa do podnoszenia świadomości i systemowego włączania historii nazistowskich i komunistycznych zbrodni totalitarnych do programów nauczania we wszystkich państwach członkowskich UE;
14. zachęca państwa członkowskie do opracowania projektów dotyczących pamięci historycznej i pamięci o przeszłości;
15. ubolewa nad ciągłym używaniem symboli reżimów totalitarnych w przestrzeni publicznej i wzywa do wprowadzenia ogólnounijnego zakazu używania symboli zarówno nazistowskich, jak i związanych z komunizmem w wydaniu sowieckim, a także symboli związanych z rosyjską napaścią na Ukrainę; popiera budowę ogólnoeuropejskiego pomnika ofiar totalitaryzmów XX wieku w Brukseli;
16. odpowiada na apel Rady Najwyższej Ukrainy potępiając w najostrzejszych słowach nacjonalistyczną imperialistyczną ideologię, politykę i praktyki „rosyjskiego faszyzmu” wyznawanego przez obecnie panujący w Rosji reżim, które stanowią podbudowę rosyjskiej agresji wojskowej, jej wysiłków na rzecz zakwestionowania europejskiego porządku bezpieczeństwa oraz gróźb dalszej napaści na Europę;
17. zauważa z zaniepokojeniem, że na przestrzeni lat częścią rosyjskiej strategii uzasadniającej agresję były historyczne przekłamania, w tym niszczenie lub grabież dziedzictwa narodowego; podkreśla, że jest to szczególnie widoczne podczas rosyjskiej inwazji na Ukrainę, w trakcie której siły rosyjskie kradną, grabią i niszczą dziesiątki tysięcy dzieł sztuki; wzywa Komisję do dopilnowania, aby we wszelkich przyszłych kontaktach z władzami Federacji Rosyjskiej priorytetowo potraktowano pełny zwrot ukraińskiego dziedzictwa kulturowego, a także rumuńskiego skarbu narodowego i dziedzictwa narodowego innych państw członkowskich;
18. ponawia apel o ustanowienie specjalnego międzynarodowego trybunału karnego ds. zbrodni agresji przeciwko Ukrainie, co mogłoby położyć kres bezkarności i brakowi jasnego osądzenia nawracających sowieckich i rosyjskich imperialistycznych napaści i okrucieństw wobec sąsiadów oraz położyć kres ideologii leżącej u ich podstaw;
19. popiera wysiłki Międzynarodowego Trybunału Karnego na rzecz ścigania zbrodni wojennych, zbrodni przeciwko ludzkości i, potencjalnie, aktów ludobójstwa popełnianych podczas rosyjskiej wojny napastniczej przeciwko Ukrainie; stanowczo potępia brak współpracy z Trybunałem przy wykonywaniu nakazów aresztowania;
20. apeluje ponadto, by oficjalnie ustanowić i obchodzić 25 maja (rocznica egzekucji bohaterskiego więźnia Auschwitz Witolda Pileckiego) jako Międzynarodowy Dzień Bohaterów Walki z Totalitaryzmem, co będzie wyrazem szacunku i hołdem dla wszystkich tych, którzy, walcząc z tyranią, wykazali się bohaterską postawą i prawdziwą miłością do ludzkości, a także posłuży przyszłym pokoleniom za wzór słusznej postawy, jaką należy przyjąć w obliczu zagrożenia totalitarnym zniewoleniem;
21. uważa, że destrukcyjną spuściznę paktu Ribbentrop-Mołotow będzie można przezwyciężyć tylko wtedy, gdy suwerenne narody sąsiadujące z Rosją i mające aspiracje euroatlantyckie, takie jak Ukraina, Mołdawia i Gruzja, będą mogły swobodnie decydować o swej polityce zagranicznej bez ingerencji lub przeszkód;
22. uważa, że szybkie wprowadzenie reform prowadzących do euroatlantyckiej integracji Ukrainy i innych krajów w regionie miałoby pozytywny wpływ na zmiany w Rosji, ponieważ pokazywałoby ludności rosyjskiej, że kraje te nie należą już do sfery wpływów Rosji, oraz dałoby inspirujący przykład dobrobytu i rozwoju demokratycznego opartego na europejskich wartościach praw człowieka i pokoju, co nostalgię za imperialną chwałą mogłoby zastąpić dążeniem do dobrobytu gospodarczego i społecznego;
23. utrzymuje, że pełne zwycięstwo wojskowe Ukrainy jest jedyną drogą do trwałego pokoju w Europie i do zakończenia imperialistycznych poczynań Federacji Rosyjskiej, ponieważ nie tylko położy kres cierpieniom Ukrainy, ale także pomoże Rosji porzucić imperialistyczną mentalność i ideologię, otwierając drogę do demokratycznych przemian w Rosji, a także w innych krajach autorytarnych, takich jak Białoruś;
24. zobowiązuje swoją przewodniczącą do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, rządom i parlamentom państw członkowskich, rosyjskiej Dumie Państwowej, parlamentom krajów Partnerstwa Wschodniego i Zgromadzeniu Ogólnemu ONZ.
