Od 2014 roku Ukraina zmaga się z rosyjską agresją, która od czasu aneksji Krymu i części Donbasu eskalowała do pełnoskalowej inwazji w lutym 2022 roku. W obliczu tej brutalnej wojny międzynarodowe wsparcie dla Ukrainy jest kluczowe dla jej przetrwania jako suwerennego państwa. Debata nad mechanizmem współpracy pożyczkowej i wyjątkową pomocą makrofinansową to krok w kierunku zapewnienia Ukrainie środków na walkę z agresorem oraz odbudowę zniszczonej gospodarki.
Kontekst rosyjskiej agresji
Przez wiele lat państwa zachodnie, w tym przede wszystkim Niemcy, prowadziły intratne interesy z Rosją, ignorując ostrzeżenia Ukrainy oraz innych państw regionu. Gazociągi takie jak Nord Stream były symbolem tej zależności, która zasilając rosyjski budżet miliardami euro, pośrednio wspierała agresywną politykę Kremla. Dopiero pełnoskalowa inwazja w 2022 roku zmieniła tę perspektywę, a kolejne sankcje wobec Rosji stały się istotnym narzędziem presji. Jednak zdaniem wielu, działania te wciąż są niewystarczające, aby zatrzymać rosyjską machinę wojenną.
Mechanizm współpracy pożyczkowej: nowe narzędzie wsparcia
Mechanizm współpracy pożyczkowej z Ukrainą, bazujący na zamrożonych rosyjskich aktywach, jest rozwiązaniem, które pozwalałoby skuteczniej finansować potrzeby Ukrainy. Zamrożone środki Rosji, będące bezpośrednio powiązane z reżimem, który wywołał tę wojnę, mogą stać się kluczowym źródłem finansowania odbudowy Ukrainy.
Jednak kontrowersje budzi propozycja, aby Unia Europejska udzielała Ukrainie pożyczek z regresem, co oznaczałoby, że w przypadku niewypłacalności Ukrainy ciężar spłaty mógłby spaść na państwa członkowskie. Taki model nie tylko obciąża europejskie gospodarki, ale także nie gwarantuje stabilności systemu wsparcia. W tym kontekście pojawia się postulat, aby stabilność mechanizmu była zapewniona poprzez automatyczne przedłużanie sankcji wobec Rosji, dopóki nie przestanie ona łamać prawa międzynarodowego.
Ukraina potrzebuje zdecydowanego wsparcia
W obliczu tysiąca dni pełnoskalowej wojny Ukraina potrzebuje wsparcia bardziej niż kiedykolwiek. Pomoc finansowa nie jest tylko kwestią solidarności, ale także strategicznym krokiem w obronie europejskich wartości oraz stabilności na kontynencie. W tym kontekście mechanizm pożyczkowy może odegrać kluczową rolę w:
- Stabilizacji gospodarczej Ukrainy – Finansowanie podstawowych potrzeb budżetowych oraz odbudowy infrastruktury.
- Wzmocnieniu potencjału obronnego – Ukraina musi być w stanie skutecznie odpierać rosyjską agresję.
- Przyspieszeniu odbudowy kraju – Po zakończeniu wojny Ukraina stanie przed olbrzymim wyzwaniem odbudowy, co wymagać będzie znacznych zasobów.
Krytyka nowych formatów normandzkich
Istotnym aspektem debaty jest krytyka nowych formatów rozmów, które – jak wskazuje wielu komentatorów – pomijają głos przedstawicieli regionów, których przyszłość jest stawką w tej grze. Wykluczenie Ukrainy i innych państw regionu z procesu decyzyjnego może prowadzić do rozwiązań, które nie uwzględniają ich interesów, a tym samym podważają skuteczność podejmowanych działań.
Podsumowanie
Wsparcie Ukrainy w obliczu rosyjskiej agresji jest nie tylko moralnym obowiązkiem, ale również kluczowym elementem europejskiej polityki bezpieczeństwa. Mechanizm współpracy pożyczkowej oparty na zamrożonych rosyjskich aktywach oraz zdecydowane działania na rzecz przedłużania sankcji wobec Rosji to kroki, które mogą zapewnić Ukrainie niezbędne środki i stabilność. Tylko poprzez zdecydowane i solidarne działania Europa może odegrać swoją rolę w tej wojnie, przyczyniając się do budowy pokoju i odbudowy kraju na wschodnich rubieżach kontynentu.
Treść wystąpienia Michała Dworczyka podczas debaty nt. Utworzenia Mechanizmu współpracy pożyczkowej dla Ukrainy i udzielenie Ukrainie wyjątkowej pomocy makrofinansowej:
Panie Przewodniczący! Szanowni państwo! Od 2014 roku, czyli od zajęcia przez Rosję Krymu i części Donbasu, Ukraina mierzy się z rosyjską agresją. Przez większość tego okresu państwa zachodnie – przede wszystkim Niemcy, ale nie tylko – ponad głową Ukrainy i państw regionu prowadziły lukratywne interesy z Rosją, zasilając miliardami euro rosyjski budżet. Niedługo minie tysiąc dni od pełnoskalowej agresji. Co prawda gaz Gazociągiem Północnym już nie płynie, ale kolejne sankcje są nakładane na Federację Rosyjską. Ale wciąż mamy do czynienia z grą pozorów. Jesteśmy zbyt mało zdecydowani i to nie pozwala Ukrainie wygrać.
Oczywiście popieram mechanizm pożyczkowy z zamrożonych rosyjskich aktywów, natomiast budzi sprzeciw propozycja udzielenia przez Unię Europejską Ukrainie pożyczki z regresem. Uważam także, iż stabilność mechanizmowi zapewniłoby automatyczne przedłużenie sankcji, dopóki Rosja nie zaprzestanie łamania prawa międzynarodowego.
Ukraina potrzebuje naszego wsparcia bardziej niż kiedykolwiek. Nowe formaty normandzkie, gdzie przy stole nie ma miejsca dla przedstawicieli regionu, o którego przyszłość toczy się ta gra, z pewnością nie są krokiem we właściwym kierunku.